Sürdürülebilirlik belgesi, birçok sektör için artık yasal bir zorunluluk haline geldi. Özellikle Çevresel, Sosyal ve Yönetişim (ESG) kriterlerine uygunluk beklenen işletmelerde bu belge, hem kamu kurumlarıyla yapılan ihalelerde hem de uluslararası ticarette şart koşulabiliyor. Türkiye’de yürürlüğe giren bazı yönetmelikler ve Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı kapsamındaki düzenlemeler, bu belgenin teminini yalnızca tercih değil, aynı zamanda zorunlu bir uygulama haline getiriyor.

İşletmeler için sürdürülebilirlik artık sadece çevreci bir imaj sunmanın ötesinde, yasal uyumluluk ve rekabet avantajı anlamına geliyor. Özellikle enerji, inşaat, tekstil ve gıda gibi çevresel etkisi yüksek sektörlerde faaliyet gösteren firmalar, sürdürülebilirlik belgesi olmadan belirli izinleri almakta zorlanabiliyor. Bununla birlikte ihracat yapan firmaların da Avrupa pazarına ürün sunabilmek için bu belgelere sahip olması bekleniyor.

Bu belge sayesinde işletmeler, kaynak kullanımı, atık yönetimi ve karbon ayak izi gibi başlıklarda denetlenebilir şeffaf süreçler sunduğunu ispat edebiliyor. Kurumsal itibarı güçlendiren bu yaklaşım, yatırımcıların ve iş ortaklarının güvenini kazanmakta da önemli rol oynuyor. Yani sürdürülebilirlik belgesi yalnızca bir belge değil, işletmelerin geleceğe uyum sağlaması açısından stratejik bir araç haline geliyor.

Türkiye’de Zorunlu mu? Hangi Araştırma ve Raporlamalar Şart?

Türkiye’de sürdürülebilirlik belgesi bazı sektörler için doğrudan zorunluyken, diğerleri için dolaylı bir zorunluluk halini almış durumda. Özellikle Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın etkisiyle birlikte Türkiye’de faaliyet gösteren ihracatçı firmaların bu belgeyi temin etmesi bekleniyor. Ayrıca çevresel etkisi yüksek faaliyet alanlarında, izin ve lisans süreçlerinde sürdürülebilirlik raporlamaları şart koşulabiliyor. Ticaret Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı gibi kurumlar bu süreci denetliyor.

Türkiye'de sürdürülebilirlik kapsamında gerekli görülen bazı temel araştırma ve raporlamalar şunlardır:

• Sera gazı emisyonu ölçümleri ve doğrulama raporları
• Enerji verimliliği denetimleri ve iyileştirme önerileri
• Atık yönetimi ve geri dönüşüm süreç analizleri
• Çevresel etki değerlendirme (ÇED) raporları
• Kurumsal karbon ayak izi hesaplama raporları
• Tedarik zinciri sürdürülebilirlik değerlendirme formları
• ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişim) temelli risk analizleri

Bu raporlamalar sayesinde işletmeler sadece yasal yükümlülüklerini yerine getirmekle kalmıyor, aynı zamanda uluslararası standartlara uyum sağlayarak ticari avantaj kazanıyor. Özellikle ihracat yapan şirketler için bu belgeler, ürünlerinin Avrupa pazarına kabulü açısından kritik öneme sahip. Giderek sıkılaşan denetim süreçleri, bu tür belgeleri artık rekabetin ayrılmaz bir parçası haline getiriyor.

Turizm Sektöründe (1., 2., 3. Aşama) Belge Zorunluluğu

Turizm sektöründe sürdürülebilirlik belgesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından uygulamaya konulan üç aşamalı sistemle kademeli olarak zorunlu hale gelmiştir. 2023 yılı itibarıyla başlayan bu süreç, turistik tesislerin çevresel, sosyal ve yönetişim alanlarında belirli kriterleri yerine getirmesini esas alıyor. İlk aşama, temel sürdürülebilirlik şartlarını kapsarken, ikinci ve üçüncü aşamalar daha derinlemesine uygulamalar ve sürekli iyileştirme odaklı adımlar içeriyor. Bu belgeyi almayan tesislerin, belirli tarihlerden itibaren faaliyetlerini sürdürebilmesi mümkün olmayacak.

Birinci aşama, özellikle çevre yönetimi, enerji ve su verimliliği, atık ayrıştırma gibi temel kriterlere odaklanır. Bu aşama, sektöre geçiş süreci sunarak tesislerin altyapılarını uygun hale getirmesini hedefler. İkinci aşamada ise sosyal sorumluluk, çalışan hakları, bölgesel kalkınma katkısı gibi unsurlar öne çıkar. Üçüncü aşama ise tüm bu süreçlerin kurumsal yapıya entegre edilmesini ve sürdürülebilirliğin kalıcı hale gelmesini amaçlar. Her aşama sonunda tesisin bağımsız denetçiler tarafından değerlendirilmesi ve onay alması zorunludur.

Turizm tesisleri için bu belge sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda küresel rekabet açısından da ciddi bir avantaj sağlar. Özellikle Avrupa pazarına yönelik turizm faaliyetlerinde sürdürülebilirlik belgeleri, tercih edilme oranını doğrudan etkiler. Yerli ve yabancı turistler çevreye duyarlı işletmeleri daha fazla tercih ederken, belgeye sahip olan tesisler hem pazarlama hem de itibar yönetiminde bir adım öne çıkıyor.

Hangi İşletmeler Belge Almak Zorunda?

Sürdürülebilirlik belgesi almak zorunda olan işletmeler, faaliyet alanlarına ve yasal düzenlemelere göre belirlenmiş durumda. Özellikle çevreye etkisi yüksek sektörlerde faaliyet gösteren firmalar için bu belge artık bir yükümlülük haline geldi. Bununla birlikte, ihracat yapan, uluslararası zincirlerle çalışan veya kamu ihalelerine katılan şirketlerin de sürdürülebilirlik belgelerine sahip olması bekleniyor. Yani yalnızca üretim yapanlar değil, hizmet sektöründeki birçok kuruluş da bu kapsama dahil ediliyor.

Belge alma zorunluluğu getirilen başlıca işletmeler şunlardır:

• Turizm tesisleri (otel, tatil köyü, konaklama işletmeleri)
• Enerji üretim ve dağıtım şirketleri
• Tekstil ve hazır giyim üreticileri
• Gıda ve içecek üretim tesisleri
• Lojistik ve taşımacılık firmaları
• İnşaat ve altyapı projelerinde faaliyet gösteren firmalar
• Otomotiv, kimya ve plastik sanayi kuruluşları
• Kamuya iş yapan tedarikçi firmalar ve müteahhitler
• Organize sanayi bölgelerinde yer alan işletmeler

Bu kapsamda belge almayan işletmeler, yasal izin süreçlerinde gecikmelerle karşılaşabileceği gibi, müşteri ve yatırımcı nezdinde de güven kaybı yaşayabiliyor. Aynı zamanda sürdürülebilirlik belgesi, firmaların uluslararası alanda tercih edilme oranını artıran kritik bir unsur olarak öne çıkıyor. Giderek artan çevresel ve toplumsal duyarlılık, bu belgeyi yalnızca bir gereklilik değil, rekabet avantajı haline getiriyor.

Belge Nasıl Alınır? Süreç ve Gereksinimler

Sürdürülebilirlik belgesi almak isteyen işletmeler için süreç, belirli kriterlerin yerine getirilmesi ve belgelendirme kuruluşlarıyla iş birliği içinde yürütülmesi gereken bir yapıya sahiptir. İlk adımda, işletmenin faaliyet alanına uygun standartlar doğrultusunda bir ön değerlendirme yapılır. Ardından çevresel, sosyal ve yönetişim kriterlerine göre gerekli veriler toplanır, analizler yapılır ve kapsamlı bir raporlama süreci başlatılır. Ekol Çevre olarak bu sürecin her aşamasında teknik danışmanlık ve uygulama desteği sunuyoruz.

Sürdürülebilirlik belgesi alma sürecinde temel gereksinimler ve aşamalar:

• İşletmenin faaliyet alanına uygun sürdürülebilirlik standardının belirlenmesi
• Mevcut durum analizi ve eksiklerin tespiti
• Sera gazı emisyon hesaplamaları ve çevresel veri toplama
• Enerji, su, atık ve kaynak yönetimi planlarının hazırlanması
• Kurumsal sosyal sorumluluk ve iş sağlığı güvenliği kriterlerinin entegre edilmesi
• Gerekli dokümantasyon ve sürdürülebilirlik raporlarının oluşturulması
• Yetkili belgelendirme kuruluşuna başvuru yapılması ve denetim süreci
• Denetim sonrası belge onayı ve yıllık güncelleme süreçlerinin takibi

Ekol Çevre olarak işletmelerin belge alma sürecini yalnızca teknik anlamda değil, stratejik olarak da planlıyoruz. Amacımız, sadece belgeye ulaşmak değil; aynı zamanda firmaların sürdürülebilirlik kültürünü benimseyerek uzun vadeli fayda sağlamasını desteklemek. Böylece hem yasal uyumluluğunuz güvence altına alınır hem de pazardaki rekabet gücünüz artar.

Belge Almanın Avantajları

Sürdürülebilirlik belgesi almanın avantajları, yalnızca yasal uyumlulukla sınırlı kalmaz; işletmenin marka değerini artırmaktan, uluslararası pazarda rekabet gücü kazanmaya kadar birçok stratejik fayda sağlar. Belgeye sahip olan firmalar, çevresel sorumluluklarını belgeleyerek hem kamuoyu hem de iş ortakları nezdinde güven yaratır. Aynı zamanda yatırımcılar için daha cazip hale gelir ve sürdürülebilirlik kriterlerine göre yapılan fon değerlendirmelerinde pozitif bir etki oluşturur.

Sürdürülebilirlik belgesi almanın öne çıkan avantajları şunlardır:

• Ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelere tam uyum
• İhracat ve kamu ihalelerinde tercih edilme oranının artması
• Çevre dostu imaj ve marka değerinde yükseliş
• Yatırımcılar ve iş ortakları nezdinde güvenin artması
• Maliyet düşürücü sürdürülebilir uygulamaların devreye alınması
• Çalışan bağlılığı ve kurum içi motivasyonun güçlenmesi
• Kurumsal itibarı destekleyen sürdürülebilirlik raporlarının yayınlanabilmesi
• ESG uyumlu sürdürülebilirlik skorlarının gelişmesi

Bugünün dünyasında sürdürülebilirlik, yalnızca etik bir tercih değil, aynı zamanda ticari bir gereklilik halini aldı. Ekol Çevre olarak sunduğumuz profesyonel danışmanlık hizmetleriyle, firmaların bu dönüşümden en yüksek faydayı sağlamasına destek oluyoruz. Belgeye sahip olan işletmeler, sadece bugünü değil, geleceği de güvence altına alıyor.